O co chodzi z tym życiem na kredyt w Ameryce?

Przed wyjazdem do Stanów założyliśmy sobie konta walutowe w kantorze Alior Banku. Było to wg. nas najlepsze konto dostępne na rynku, bo przede wszystkim całkowicie bezpłatne. Skusiła nas też możliwość jednokrotnej w miesiącu bezpłatnej wypłaty w bankomacie oraz możliwość ustawiania przez internet zleceń na zakup waluty po zadanej wysokości kursu. Konto przydało się nam na samym początku pobytu, zanim jeszcze dotarliśmy do tutejszego banku. Nie musieliśmy dzięki temu wieźć pieniędzy w skarpecie i upychać ich w materacu :).
I zdecydowanie nie! To nie jest reklama Alior Banku, ale podpowiedź dla tych, którzy się zastanawiają nad tym jak podróżować z walutą nie tylko do Stanów, ale i w inne miejsca.

System bankowy w USA różni się zdecydowanie od tego w Europie i nie obrażając nikogo muszę napisać, że jest on daleko w tyle za tym europejskim.  

Pierwszą różnicę widać już przy bankomacie - praktycznie każdy bankomat pobiera sobie prowizję od wypłaty w wysokości $1-3 w przypadku wypłat z konta innego banku. Jest to dosyć istotne jeśli posługujesz się kartą z PL, gdzie często banki dodatkowo pobierają sobie prowizję od wypłat. Koszt wizyty w bankomacie może więc nas zaskoczyć mocno.
Kolejna różnica pomiędzy systemami, to taka, że wciąż są w obiegu czeki (do tej pory nie mam pojęcia jak się tym posługiwać, gdzie co i jak wypełnić, żeby było dobrze). Jakieś mam takie szczęście, że często trafiam w kolejce do kasy na starszą Panią, która płaci w ten sposób za swoje zakupy i spokojnie, dokładnie wypełnia wszystkie obowiązkowe pola blankietu, a cała kolejka cierpliwie na nią czeka włączając w to kasjera, który robi to dodatkowo z uśmiechem na ustach. Nikt nie wprowadza nerwowej atmosfery, żeby broń Boże nie zestresować poczciwej staruszki, bo się jeszcze kobieta pomyli i zabawa zacznie się na nowo:)
Inna mocno rażąca rzecz - dostęp do konta online - niby jest, ale jednak jakoś tak topornie działa. W Polsce dostęp do konta przez internet pozwala na bardzo wiele. Standardowo można wykonać bezpłatne przelewy, zmienić limity na kartach, zamówić można nową kartę itd. Tutaj, hmmm...co tutaj można zrobić przez internet? O! można popatrzeć na saldo na koncie, ustawić automatyczną płatność, spłacić kartę kredytową i zrobić przelew, który idzie kilka dni (tak dni!). Zamiast bankowości internetowej świetnie działa tutaj płatność telefoniczna. Praktycznie we wszystkich miejscach można płacić kartą kredytową, a jeśli chcesz za coś zapłacić bez ruszania się z domu, to zamiast wykonywać tak popularny w Polsce przelew przez internet, po prostu dzwonisz i podajesz dane swojej karty i już! Równie proste i wygodne.
Jeśli nie chcesz dzwonić, to bardzo często masz możliwość użycia systemu płatności PayPal, który właściwe zastąpił przelewy przez internet. Jednak i ten sposób wykorzystuje najczęściej kartę kredytową, więc nie jest to typowy przelew środków z konta na konto.

Budżet większości amerykańskich, ale i nie tylko, rodzin opiera się na kartach kredytowych. Mieszkając jeszcze w Polsce z różnych źródeł byliśmy zalewani informacjami jak to Amerykanie żyją na kredyt i tak naprawdę wszystko kupują tylko na kredyt. Po przyjeździe tutaj dowiedzieliśmy się dlaczego tak jest. Całe życie rodzice uczyli mnie, że jak nie mam na coś pieniędzy, to po prostu nie mogę sobie tego kupić, ewentualnie muszę kogoś przekonać (czytaj któregoś z rodziców) żeby mi to kupił. W Stanach nauczyłam się jeszcze czegoś innego. Pomimo, że stać mnie na zakup czegoś, lepiej jednak jest to kupić tak, jakby mnie nie było właśnie na to stać - na kredyt!

Dlaczego? 

Ponieważ pozwoli mi to budować tak bardzo ważny i potrzebny credit score. Budowanie historii kredytowej jest naprawdę nie lada wyzwaniem i wymaga sporo pracy i czasu. Możesz mieć pieniądze na koncie, a i tak jak przyjdzie do jakiś zakupów rzeczy/usług (np. wynajem mieszkania, zakup telefonu) okaże się, że nie możesz tego zrobić ze względu właśnie na credit score.

Po przyjeździe planowaliśmy wymianę naszych telefonów na nowe. Wydaje się banalnie proste - no bo co to za problem pójść do salonu, któregoś z operatorów, podpisać umowę, zapłacić i dostać nowy aparat telefoniczny? :] Tak jak pisałam już wcześniej - jak coś jest proste, to jednak tutaj nie zawsze takie jest...

W Stanach, przy podpisywaniu umowy abonenckiej, nie dostajesz aparatu tak jak w Polsce na własność, ale spłacasz go w ratach przez jakiś okres trwania umowy, a po tym czasie możesz się zdecydować, czy chcesz go sobie zatrzymać (i dopłacić resztę kwoty), czy chcesz wymienić aparat na jakiś inny model (taki leasing telefonu). Taka forma sprzedaży wymaga oczywiście uwiarygodnienia swojej uczciwości u operatora. BANG! Potrzebny jest credit score!

My chcieliśmy zrobić jeszcze prościej. Poszliśmy do salonu z zamiarem kupna telefonów płacąc za nie gotówką i oddzielnie podpisać umowy na samą usługę. Nie udało się! Nie udało się kupić telefonów za gotówkę!!!!!!! Znów potrzebny był credit score, którego nie mieliśmy! No co za naród!
I wydawać by się mogło, że wybraliśmy dużą międzynarodową firmę, która logiką kieruje się w każdym państwie - T-mobile. Pani odesłała nas z przysłowiowym kwitkiem i powiedziała, żebyśmy wrócili za 3 miesiące, wtedy już na pewno będziemy mieli jakiś credit score i będziemy mogli sobie kupić to co chcemy. Mieliśmy żyć przez 3 miesiące bez amerykańskiego numeru i bez telefonu. Przecież jeśli chcesz cokolwiek załatwić, to musisz jakoś zadzwonić, czy ktoś musi mieć z Tobą kontakt. Jakaś paranoja!

Drugi operator AT&T na szczęście poszedł nam na rękę. Oczywiście nie obyło się bez sprawdzania credit score, ale wzięli od nas depozyt i sprzedali telefony bez większego zająknięcia.
Teraz wiem, że w przypadku T-mobile od razu wołałabym managera, który najprawdopodobniej coś by poradził na nasz problem i obyłoby się bez przykrych sytuacji. Wtedy o tym jeszcze nie wiedzieliśmy.

Przez sytuację z zakupem telefonów zrozumieliśmy, że nasz schemat działania z Polski, jeśli chodzi o zarządzanie pieniędzmi, tutaj nie będzie się sprawdzał. Trzeba kupować jak najwięcej rzeczy na kredyt, żeby budować swoją historię, aby uniknąć takich cyrków w przyszłości.

Podpytaliśmy się znajomych o co chodzi dokładniej z tym credit score. Wszyscy nam udzielili niemal jednakowej odpowiedzi - oni do końca sami nie wiedzą jak to działa, ale na pewno im więcej używasz kart kredytowych, tym szybciej budujesz swoją historię. No tak, logiczne:)

Ochoczo więc wyruszyliśmy do naszego amerykańskiego banku po karty kredytowe. I znów odbiliśmy się od ściany. Pomimo, wpływu gotówki, jakiś ruchów na koncie, bank nie może nam wydać kart kredytowych. Dlaczego? Tak, tak, tak! Bo nie mamy credit score!!!!!! Jakieś błędne koło! Jakiś koszmar!

Poczytaliśmy na internecie jak Amerykanie budują swoje historie kredytowe i się okazało, że to jest jeden z poważniejszych problemów wszystkich imigrantów, a także ludzi młodych, którzy dopiero co zaczynają swoje dorosłe życie. Najłatwiej zacząć budować swój credit score będąc "podpiętym" pod konto rodziców, dzięki czemu można dostać kartę kredytową. Okres studiów jest wystarczająco długi, żeby po nim dostać już swoją niezależną kartę. Niestety takie rozwiązanie było zupełnie nieprzydatne dla nas i niemożliwe do realizacji:)

Po rozmowie w banku i przedstawieniu naszego problemu okazało się, że możemy wyrobić taką "oszukaną" kartę kredytową (secured card), która pomoże budować nasz credit score, ale trochę wolniej niż normalna karta. Bierzemy!
Musieliśmy wpłacić pewną kwotę depozytu i do jego wysokości otrzymaliśmy limit kredytowy naszych nowych kart. Uff...udało się :)

Dzięki temu zaczęliśmy istnieć w systemach bankowych. Po jakimś czasie (około 4 miesiącach) zaczęto nas zasypywać reklamówkami i ofertami kart kredytowych z różnych miejsc, co oznaczało, że wartość naszego credit score rośnie.

OK, ale ile tak naprawdę ta wartość wynosi? Czy wydawanie pieniędzy taką kartą pozwala budować dobrą wartość takiego kredytu, czy złą? Znów nikt nie potrafił nam nic sensownego doradzić :( 

Długo siedzieliśmy w internecie, rozmawialiśmy ze znajomymi i w banku i jakoś te wszystkie informacje zaczęły się nam układać w całość, którą w tym momencie rozumiemy chyba nawet lepiej od niektórych ludzi mieszkających tutaj już od dłuższego czasu.

Credit score, to tak naprawdę pewna wartość liczbowa, na którą składa się kilka czynników, m.in. liczba kart kredytowych, liczba kont w banku i jak długo są otwarte, liczba kredytów i kart, jak używa się kart kredytowych (najlepiej nie przekraczać 10% limitu), spłacanie kart i kredytów na czas, brak długów, i uwaga - każde sprawdzenie wartości credit score w różnych instytucjach! Każde takie sprawdzenie obniża wartość credit score o kilka punktów. Czyli takie sprawdzanie naszego credit score przy próbie zakupu telefonów już nam popsuło jego wartość, pomimo, że jeszcze go nie mieliśmy:) ponieważ zapisało się w historii. Znów rodzi się pytanie - gdzie jest sens i logika?

Szacowaną wartość credit score można sprawdzić na stronie creditkarma.com. Dobry credit score jest w granicach 640-700 punktów, bardzo dobry powyżej 700, a idealny powyżej 750. Dlaczego by się nie wypiąć, olać te wartości i po prostu wydawać kasę z konta i w nosie mieć wszystkie te zależności?
Nie warto!
W którymś momencie naszego życia przyjdzie taki czas, że będzie nam zależało na jego wysokiej wartości - zakup mieszkania, czy nowego auta na kredyt (super jeśli Cię stać na zakup takich rzeczy bez zaciągania kredytu - gratuluje smykałki do przedsiębiorczości, albo bogatych rodziców). Wtedy nasz olewczy stosunek się na nas zemści dotkliwie. To czy udzielą nam kredytu i na jakiej zasadzie jest zależne od wartości credit score. Wiadomo, że im lepszy credit score, tym niższe oprocentowanie, bo można nam zaufać. Po co więc przepłacać jeśli można zaoszczędzić? :) 

Jeszcze jedna istotna różnica pomiędzy polską historią kredytową, a tą amerykańska jest taka, że w Stanach taki kredyt jest "oddzielnym tworem", tzn, nie jest powiązany tylko z Twoim bankiem, ale ma on zasięg globalny. Zmiana banku i prowadzenie tam grzecznie nowego rachunku na wiele nie pomoże jeśli się wcześniej "narozrabiało" (historia długo pamięta...wybacza, ale jest pamiętliwa). Musisz więc szanować swoją historię i mocno o nią dbać.

Co jeszcze przemawia za używaniem kart kredytowych?
Jedna bardzo, ale to bardzo dobra rzecz. To BANK odpowiada za pieniążki w przypadku nieautoryzowanego  użycia naszej karty. To BANK ponosi koszty kradzieży numeru karty i jej użycia. Używając karty debetowej w przypadku kradzieży jej danych stracimy NASZĄ gotówkę. Bezpieczniej jest więc używać kart kredytowych, budując przy okazji credit score. 

Kilka dni temu mieliśmy sytuację, gdy ktoś ukradł nam numer mojej karty kredytowej i dokonał zakupów. Jeden telefon do banku i szybkie wyjaśnienie sytuacji. Bank anulował podejrzane transakcje, od razu wysłał nową kartę przepraszając jeszcze przy tym za kłopot i powstałe niedogodności. Z mojej strony zero stresów, zero problemów i zmartwień :) 

Już nie dziwę się tak jak kiedyś, że Amerykanów zalewają kredyty. Oni są po prostu zmuszeni do takiej formy zakupów, ale jednocześnie mają zagwarantowane bezpieczeństwo w przypadku kradzieży kart. Pomimo słabo rozwiniętej bankowości internetowej, czeków, kilkudniowych przelewów czuję się jednak zdecydowanie bezpieczniej obracając swoją/nieswoją gotówką przy codziennych transakcjach. System jest inny, ale tak jak wszystko ma swoje plusy i minusy, albo jak to kiedyś ktoś powiedział ma plusy dodatnie i plusy ujemne.
Jest po prostu inaczej i trzeba się do tego przyzwyczaić.